Begin november komen er meldingen van grote kruisbekken (Loxia pytyopsittacus) binnen. Als het op maandagochtend 6 november dan ook nog zonnig is, besluit ik eens een poging te wagen om deze zeldzame gast op de foto te krijgen.
Nou, dat heb ik geweten. Rond 9.30 uur ben ik op de waarschijnlijke signaleringsplaats in het Drents-Friese Wold, samen met nog enkele enthousiastelingen. De vogel laat het echter afweten. Pas rond 13.00 uur is het dan toch raak: een groepje van vijf daalt vanuit het niets neer in een halfdode berkenboom. Eerst knagen de vogels wat aan het dode hout. Eén van de kenners weet aan te geven dat de beesten langzamerhand naar beneden zullen komen om tenslotte in de waterplassen op het pad te zullen gaan drinken. We installeren ons alvast…, maar dan schiet de groep plotseling naar een boom verderop. Samen schuiven wij op en zijn nog net op tijd om te zien hoe de groep gaat drinken in een regenplas, half vescholen tussen lang en dor gras. Nog net kunnen we enkele foto’s maken, maar achteraf blijkt het resultaat wat tegen te vallen.
De groep vliegt na het drinken de boom weer in, om niet veel later te vertrekken. Moeilijke vogel om een beetje knap vast te leggen. Maar het moment, de beleving, was de moeite waard.
Informatie rond de kruisbek:
De grote kruisbek is in Nederland een erg zeldzame gast die heel af en toe tot broeden komt. Het kleinere broertje, de kruisbek is algemener in ons land. De grote kruisbek heeft een dikkere nek dan de gewone kruisbek, en de ondersnavel komt niet boven de bovensnavel uit. In sommige jaren komen er vanuit het hoge noorden invasies van grote kruisbekken, die hun normale broedgebied ontvluchten uit gebrek aan voedsel. Als deze dan in de winter blijven hangen. kunnen ze het jaar daarop tot broeden komen.
Broedt vooral in open, oude bossen met grove den. Buiten broedtijd in grove den, zwarte den, mook wel in lariks, fijnspar en douglas.
Voedsel
Vooral onrijpe zaden van dennenappels (grove den, zwarte den), die de grote kruisbek door zijn speciale snavel kan verwijderen uit nog dichte kegels. Knipt vaak de kegels, om ze daarna op een tak te bewerken.
Vogeltrek
In Nederland komt de grote kruisbek nagenoeg alleen voor tijdens grote invasiejaren, afhankelijk van voedselaanwezigheid in Scandinavië, Rusland en de Baltische staten. Groepen kunnen soms hoog vliegen, maar zijn vaak op te merken door hun roep. Vaak in kleine groepen, met een snelle en doelgerichte vlucht. Geregeld blijven er na invasiejaren enkele paren om een broedpoging te ondernemen.
(Bron: Vogelbescherming Nederland)
